Η Εκάτη της Σαμοθράκης

Εκάτη: Η Μυστηριώδης Θεά της Σαμοθράκης που Λίγοι Γνωρίζουν

Η Σαμοθράκη είναι ένα νησί που συνδυάζει τη δύναμη της φύσης με μια σχεδόν απόκοσμη ενέργεια. Καταρράκτες, φαράγγια, αρχαία ιερά και μυστικά μονοπάτια συνθέτουν ένα σκηνικό που μοιάζει βγαλμένο από άλλον κόσμο. Και ίσως όχι τυχαία: λέγεται πως εδώ είχε ιδιαίτερη παρουσία μία από τις πιο μυστηριώδεις θεότητες της αρχαιότητας — η Εκάτη.

Η Σκοτεινή Θεά των Μονοπατιών, των Βοτάνων και της Μαγείας!

Κάθε φορά που περπατάω στα μονοπάτια της Σαμοθράκης, υπάρχει μια αίσθηση ότι κάτι αρχαίο και άγνωστο μας παρατηρεί. Δεν είναι μόνο η επιβλητικότητα του τοπίου – τα φαράγγια, τα ρυάκια, οι καταρράκτες. Είναι κάτι πιο παλιό. Κάτι μυστηριακό. Κάπως έτσι άρχισα να ψάχνω για την Εκάτη – μια θεότητα σχεδόν ξεχασμένη, αλλά που κάποτε, λένε, κατοικούσε σε μια σπηλιά κάπου εδώ στο νησί.

Ποια ήταν η Εκάτη;

Η Εκάτη της Σαμοθράκης δεν είναι από τις "mainstream" θεότητες του Ολύμπου. Δεν τη βρίσκεις σε εικονογραφήσεις με χρυσά αμάξια ή στην πρώτη σειρά του Δωδεκάθεου. Αντίθετα, κινείται στις σκιές, στα όρια, στα "μεταίχμια". Θεά της μαγείας, της νύχτας, των σταυροδρομιών, των νεκρών, των βοτάνων και της νεκρομαντείας.

Κατά τον Ησίοδο, ήταν κόρη των Τιτάνων Πέρση και Αστερία, αλλά με τα χρόνια απέκτησε πολλές μορφές και ακόμα περισσότερους ρόλους. Συχνά την απεικόνιζαν με τρεις μορφές, κοιτώντας σε διαφορετικές κατευθύνσεις, σαν να έχει έλεγχο σε παρελθόν, παρόν και μέλλον. Κρατά δάδες, μαχαίρια, κλειδιά, ακόμα και φίδια. Και στο πλευρό της, πάντα ένας μαύρος σκύλος, ο ιερός της φύλακας.

Η Θεά των Βοτάνων και της Νεκρομαντείας.

Κάτι που πολλοί αγνοούν είναι η βαθιά σύνδεση της Εκάτης με τη φυσική ιατρική και τα βότανα. Θεωρούνταν φύλακας της γνώσης των φυτών – όχι μόνο για θεραπεία, αλλά και για τελετουργίες, φίλτρα και επικοινωνία με το επέκεινα. Μάλιστα, πολλές πρακτικές των αρχαίων μάγων και ιερέων της βασίζονταν στη χρήση βοτάνων υπό το φως του φεγγαριού, κάτι που η ίδια ενθάρρυνε.

Η νεκρομαντεία – η τέχνη της επικοινωνίας με τους νεκρούς – ήταν άλλη μια περιοχή της "αρμοδιότητάς" της. Επικαλούνταν την Εκάτη σε τελετές που στόχο είχαν την καθοδήγηση από προγόνους, το ξεκαθάρισμα σκοτεινών προαισθημάτων ή ακόμα και την εκδίκηση.

Η Σαμοθράκη και η Σπηλιά της Εκάτης.

Και εδώ τα πράγματα αρχίζουν να αποκτούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Σε παλιές αφηγήσεις γίνεται λόγος για μια αρχαία πόλη της Σαμοθράκης, τη Ζέρυνθο, η οποία, λένε, βρισκόταν κάπου στα βόρεια του νησιού. Εκεί υπήρχε – ή υπάρχει ακόμα – μια σπηλιά αφιερωμένη στην Εκάτη. Σύμφωνα με τις παραδόσεις, ήταν τόπος λατρείας, τελετών, μα και απομόνωσης. Μερικοί λένε πως όσοι διανυκτέρευαν μέσα δεν επέστρεφαν ποτέ, χαμένοι σε κάποιο άλλο επίπεδο ύπαρξης. Φυσικά, αυτό παραμένει στον χώρο του θρύλου – δεν υπάρχει κάποια επιβεβαιωμένη μαρτυρία. Αλλά αν έχεις περάσει νύχτα σε απομονωμένο μέρος του νησιού, ξέρεις καλά ότι η φαντασία… δεν θέλει πολύ.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι θερμές πηγές της περιοχής των Θερμών, που βρίσκονται κοντά σε σπηλιές και φυσικά ανοίγματα, από την αρχαιότητα θεωρούνταν πύλες προς τον Κάτω Κόσμο – κάτι που δένει απόλυτα με τη μυθολογία της Εκάτης.

Γιατί έχει σημασία σήμερα;

Η Εκάτη δεν είναι απλώς μια αρχαία φιγούρα του παρελθόντος. Είναι σύμβολο μεταμόρφωσης, επιλογής, εσωτερικής δύναμης. Σε μια εποχή που όλα τρέχουν, εκείνη μας προτείνει να σταθούμε στο σταυροδρόμι, να επιλέξουμε συνειδητά, να δούμε μέσα μας, αλλά και να κοιτάξουμε στο σκοτάδι χωρίς φόβο.

Αν βρεθείς λοιπόν στη Σαμοθράκη, και ο αέρας φυσήξει παράξενα πάνω από ένα πέτρινο πέρασμα, αν νιώσεις ένα ρίγος μπροστά σε μια σπηλιά, ή αν μια σκιά περάσει πίσω από τους καταρράκτες ενώ ο ήλιος πέφτει… ίσως η Εκάτη να σε καλεί.

Μην φοβηθείς. Άναψε μια μικρή δάδα – και μπες!

Όλα τα παραπάνω βασίζονται σε προσωπική αναζήτηση, έρευνα και μελέτη, με σεβασμό στην αρχαία μυθολογία και στους ζωντανούς θρύλους της Σαμοθράκης.

Για τη συγγραφή του άρθρου μου αξιοποιήθηκαν πληροφορίες από ιστορικές και διαδικτυακές πηγές, τις οποίες παραθέτω παρακάτω για όσους επιθυμούν να εμβαθύνουν περισσότερο:

• Wikipedia – Εκάτη (ελληνική έκδοση)

• Pronews.gr – Τα μυστικά της θεάς Εκάτης

• Olympia.gr – Εκάτη: Η τρομερή μάγισσα και μεγάλη θεά του σκότους

• Nea Acropoli – Τα μυστήρια της Σαμοθράκης

• EOS Kavala – Αναφορά σε αρχαία σπηλιά στη Ζέρυνθο (1889)

• Mixanitouxronou.gr – Η Νίκη της Σαμοθράκης και τα Μυστήρια των Μεγάλων Θεών